Z badania przeprowadzonego przez agencję Praktycy.com na zlecenie ARI SA można wywnioskować, że kadra zarządzająca oraz osoby decyzyjne zatrudnione w polskich mikro, małych i średnich firmach, w większości nie znają definicji pojęcia CSR (64%). Jednak zapytane o konkretne działania wiążące się z tym terminem deklarują, że je podejmują. Problemem w tym wypadku może okazać się brak umiejętności powiązania korzyści, jakie niesie ze sobą CSR z konkretnymi aktywnościami. Dlatego nawet, jeśli działania w ramach „Społecznej Odpowiedzialności Biznesu” są lub będą podejmowane, to prawdopodobnie z pominięciem świadomego uwzględnienia możliwych korzyści dla przedsiębiorstwa i społeczności lokalnych.
Firmy a ich pracownicy
W trakcie badania zaobserwowano znaczące różnice w postępowaniu prywatnym respondentów i firm, które reprezentują. Sami pracownicy, gdy działają w swoim własnym imieniu, podejmują bardziej angażujące działania CSR – wymagające poświęcenia większej ilości czasu i zasobów. Są to m.in. oszczędzanie wody i energii – 88%, segregowanie śmieci – 76%, zakup ekologicznych warzyw i owoców – 59%. Sytuacja jest jednak inna w przypadku firm. Z przeprowadzonego badania wynika, że najczęściej udzielają one wsparcia rzeczowego lub finansowego na cele społeczne (48%). Co ważne, jest to działanie, które nie wymaga wykorzystania pracy zasobów ludzkich, a jedynie środków finansowych – jest więc stosunkowo łatwe do przeprowadzenia. Sytuacja firm w kontekście CSR wymaga pracy, przedsiębiorcy już podejmują działania z tego zakresu, jednak wykazują jeszcze pewne braki w wiedzy, która wymaga uzupełnienia.
Teoria nie idzie w parze z praktyką
Firmy w zdecydowanej większości twierdzą, że działanie na rzecz społeczności lokalnych i ochrony środowiska jest ważne (97%). – Tak duży odsetek pozytywnych odpowiedzi wynika z panującej obecnie „mody na ekologię” oraz trendów w biznesie; jest także wynikiem wpływu licznych kampanii uświadamiających, realizowanych w ostatnich latach – mówi Marta Galewska, koordynatorka projektu „CSR drogą do innowacji” realizowanego przez Agencję Rozwoju Innowacji SA. Respondenci deklarują, że najczęściej starają się oszczędzać wodę i energię (88%), sortują odpady (76%), kupują produkty ekologiczne lub od lokalnych dostawców (59%), a także przekazują dary i datki na cele charytatywne (56%).
Firmy chcą postępować odpowiedzialnie
Respondenci w codziennym postępowaniu działają zgodnie z zasadami CSR. – Badani utożsamiają je z etycznym zachowaniem. Stąd takie wyniki pomimo faktu, że deklarowali wcześniej nieznajomość definicji CSR – wyjaśnia Szymon Gawryszczak z ARI SA. Respondenci stwierdzili, że ważniejsza jest dla nich inwestycja w szkolenie pracownika niż w sprzęt biurowy (76%). Deklarują także, że korzystniejsze jest zatrudnienie pracownika na umowę o pracę, niż na umowę zlecenie (74%). W kwestii zakupów biurowych istotniejsze dla respondentów było mniejsze zużycie energii zakupionego sprzętu, nawet jeśli miałby być on droższy od nieenergooszczędnego odpowiednika (82%). Badani wolą też utrzymywać dobre relacje ze stałymi klientami, niż mieć ich większą ilość, ale niezadowolonych (86%).
Działania CSR firm
Najpopularniejszą aktywnością badanych z zakresu CSR jest przekazywanie pieniędzy i darów na cele społeczne (48%). – Duża popularność tego działania może wynikać z łatwości jego realizacji – nie wymaga dużego zaangażowania – wyjaśnia Marta Galewska. Respondenci, którzy zadeklarowali postępowanie zgodnie z wytycznymi CSR w większości (83,33%) nie informują o tym swoich interesariuszy – nie prowadzą kampanii informacyjnych, itp.
CSR pozytywnie wpływa na kondycję firm
Według respondentów stosowanie się do zasad CSR może przełożyć się na zwiększenie liczby klientów (64%) i wzrost przychodów firmy (61%). Niemal trzy czwarte badanych (71%) uważa też, że działania społecznie odpowiedzialne pomagają ograniczyć koszty zużycia surowców oraz energii. Respondenci twierdzą również, że CSR przyczynia się do zwiększenia przewagi firm nad konkurencją (60%). Badani uważają także, że postępowanie zgodnie z zasadami „Społecznej Odpowiedzialności Biznesu” wpływa na zwiększenie lojalności klientów (68%) oraz polepsza wizerunek i reputację firmy (81%).
Analiza konkurencji w badanych firmach
Respondenci w zdecydowanej większości (88%) nie zrzeszają się w organizacjach pracodawców. Potrafią jednak zidentyfikować swoją konkurencję (82%) i obserwują jej działania (78,05%). Badani potrafią poprawnie rozpoznać czynniki, które negatywnie wpływają na możliwość implementacji innowacyjnych rozwiązań w firmach. Potrafią też trafnie zidentyfikować pozytywny wpływ działań CSR na swoje przedsiębiorstwa.
Rozwój i inwestycje
Połowa respondentów (51%) planuje rozwój swoich firm z uwzględnieniem zaspokojenia potrzeb klientów. Niestety duża część badanych (29%) nie posiada strategii rozwoju i działa „z dnia na dzień”. – Taki stan rzeczy wynika prawdopodobnie z braków w tzw. „wiedzy ekonomicznej”, która umożliwiłaby strategiczne planowanie przyszłości firmy – tłumaczy Szymon Gawryszczak. Wśród inwestycji przeprowadzonych w ciągu ostatniego roku najczęściej wymieniano poszerzenie oferty i usług (73%) oraz inwestycje ograniczające negatywny wpływ na środowisko (59%).
Polskie firmy radzą sobie coraz lepiej w obszarze CSR. Niestety, nie jest to jeszcze stan, który można by uznać za idealny. Przedsiębiorstwa z reguły ograniczają się do najmniej angażujących działań. Barierę stanowi też brak umiejętności powiązania korzyści, jakie niesie ze sobą CSR, z konkretnymi aktywnościami.