Nielegalna działalność piramid finansowych jest obecnie jednym z najpoważniejszych problemów polskiej przestrzeni ekonomiczno-społecznej. Żerujące na ludzkiej pazerności, braku podstawowej wiedzy ale przede wszystkim prężnie i nader profesjonalnie „manipulujące” ludzi projekty typu Amber Gold czy FinRoyal, jako „biznesy” tradycyjne, powoli odchodzą do lamusa. Dziś, w dobie internetu, ze względu na obraną formę prawną i styl działania, masową furorę robią programy typu revenue sharing, kryptowaluty ubrane w plan marketingowy, spółdzielnie czy nawet systemy oparte na crowdfundingu. A cały proceder, przede wszystkim ze względu na nieudolność decydentów, niektórych urzędów i ogólnie kompetentnych – wydawać by się mogło – jednostek, rośnie w tempie zastraszającym. Poszkodowanych jest coraz więcej…
Niestety, często twórcy piramid i ich naganiacze bezpodstawnie reklamują swoją działalność jako biznes MLM, który funkcjonując już na świecie od ok. 70 lat jest systemem zgodnym z prawem, rzetelnym i etycznym, więc cierpi na tym najbardziej. Dlatego nader ważna jest w tym temacie mocna, rzetelna i merytoryczna edukacja. I edukacja. Poza tym edukacja. I jeszcze jedno – edukacja…
To przede wszystkim dlatego zauważyliśmy nowy projekt o nazwie NaLegalu i zdecydowaliśmy się wspierać go z całych sił. Ten o totalnie społecznym charakterze pomysł zainicjowała grupa studentów z różnych miast Polski, bezpośrednio współpracujących ze Studenckim Kołem Naukowym Ekonomicznej Analizy Prawa ze Szkoły Głównej Handlowej.
– Już od okresu nastoletniego nasza ekipa angażuje się w różnego rodzaju przedsięwzięcia, dzięki którym zrozumieliśmy jak ważna jest świadomość finansowa i podstawowa znajomość obowiązującego prawa, która w Polsce, niestety, jest na bardzo niskim poziomie – powiedział nam Wojciech Paprota, jeden z twórców projektu NaLegalu.
– Jako młodzi ludzie, właśnie wkraczamy na rynek pracy. Zgłasza się do nas wielu naciągaczy i hochsztaplerów, którzy mają nadzieję, że młodych łatwiej zwerbować do „inwestowania” w biznesy nielegalne. Dlatego najpierw sami chcieliśmy się nauczyć rozróżniać przedsięwzięcia dobre od tych oszukańczych, a później pomyśleliśmy, że warto iść z tą wiedzą dalej w świat. Na celownik bierzemy m.in. piramidy finansowe, które stają się w Polsce coraz popularniejsze. Ich uczestnicy angażują się w nie najczęściej nieświadomie lub pod wpływem manipulacji osób trzecich. Naszym celem jest podniesienie poziomu wiedzy i świadomości finansowej zwłaszcza u młodych Polaków, poprzez kampanię internetową i – być może, szereg konferencji na uczelniach wyższych – dodał Paprota.
Zaproszeni na konferencję prelegenci mówili przede wszystkim o tym, jak działa piramida finansowa i jak można ją rozpoznać. Skupili się również na podstawowych aspektach, które powinny budzić wątpliwości podczas analizowania każdego nowego projektu biznesowego, metodach, które stosują promotorzy piramid finansowych i konsekwencjach prawnych wynikających z tworzenia, promowania i aktywnego uczestniczenia w piramidzie finansowej.
Niezmiernie dokładną historię piramid finansowych na świecie przedstawił nam bezapelacyjny autorytet w tej dziedzinie – prof. dr hab. Piotr Masiukiewicz – prezes zarządu Głównego Towarzystwa Naukowego Prakseologii, profesor nadzwyczajny Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i autor arcyciekawej książki „Piramidy Finansowe”. Profesor zwrócił szczególną uwagę na szeroko rozumiany kontekst ekonomiczno-finansowy problemów związanych z piramidami finansowymi. Maciej Maciejewski – redaktor naczelny „Network Magazynu”, jedynego w Polsce, niezależnego pisma o sektorze sprzedaż bezpośrednia i marketing sieciowy, wytłumaczył wszystkim jakie są najważniejsze różnice pomiędzy dającym ludziom świetne możliwości systemem MLM a nielegalnymi piramidami finansowymi. Pokazał również, na konkretnych przykładach, jak bardzo łatwo można dziś piramidę rozpoznać i na co zwrócić w danej ofercie uwagę, aby zapaliła nam się w głowie czerwona, ostrzegawcza lampka.
Kolejnym prelegentem była Joanna Banach – pierwszy specjalista departamentu prawnego w Komisji Nadzoru Finansowego. KNF to centralny organ administracji rządowej, sprawujący nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce, powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 roku o nadzorze nad rynkiem finansowym. Nadzór nad działalnością KNF sprawuje prezes rady ministrów. Joanna Banach w niespodziewanie przystępny sposób omówiła dość skomplikowane, polskie prawo skoncentrowane bezpośrednio na piramidach finansowych. Pokazała również szczegółowe kompetencje w tej materii dwóch urzędów: KNF-u oraz UOKiK-u:
– Bardzo ważne jest tutaj naruszenie Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji art. 17c. Mówi on, że kiedy firmy sprzedają realne produkty lub usługi i w ten sposób generują obrót, wszystko jest w porządku. Problem pojawią wówczas, gdy wypłacane ludziom prowizje pochodzą wyłącznie z wpłat innych współpracowników tych firm. W Polsce organizowanie bądź kierowanie systemem sprzedaży lawinowej jest czynem nieuczciwej konkurencji zagrożonym karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Wprowadzenie uczestników piramidy finansowej w błąd co do faktycznego mechanizmu funkcjonowania takiej struktury może wyczerpywać znamiona przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 Kodeksu Karnego. Nieumieszczanie przez organizatora w dokumentacji instrumentu finansowego informacji, które mają istotne znaczenie dla nabywającego wyczerpuje z kolei znamiona art. 311 Kodeksu Karnego. Karalne jest także samo nielegalne zarządzanie aktywami. Art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi przewiduje możliwość nałożenia bardzo wysokiej grzywny, zaś art. 99 ust. 1 i 2 ustawy o ofercie publicznej przewiduje duże kary finansowe lub nawet karę pozbawienia wolności – powiedziała Joanna Banach z Komisji Nadzoru Finansowego.
Na koniec wystąpił Waldemar Ruszel – prezes Stowarzyszenia Edukacji i Wsparcia Poszkodowanych Majątkowo (SEWPM), twórca Instytutu Kariery, Przedsiębiorczości i Rozwoju (IKPR), który opowiedział o swoim prywatnym związku z piramidą finansową i lichwą, skupił się również na ważnych aspektach mentalno-psychologicznych tego problemu. Osoby, które wzięły udział w konferencji NaLegalu, na pewno w znacznym stopniu wykażą w przyszłości obniżenie ryzyka zaangażowania się w piramidę finansową i tym samym nie narażą się na utratę m.in. czasu, pieniędzy i znajomych. Wszak markę, twarz i nazwisko każdy z nas ma tylko jedno. Podczas konferencji nagraliśmy mnóstwo materiału wideo, więc niebawem opublikujemy dodatkowo reportaż filmowy w tym temacie.