Pracodawca, który ma świadomość, że każdy człowiek jest inny – ma inne potrzeby i oczekiwania, szuka kompleksowych rozwiązań motywacyjnych. Stąd rosnąca popularność systemów kafeteryjnych, które pozwalają pracownikom, w ramach określonego limitu, dokonywać wyboru benefitu spośród listy oferowanych motywatorów pozapłacowych. Finansowanie opłat za internet, lekcje języka obcego, kursy doskonalenia zawodowego, bony podarunkowe, opieka medyczna, bilety do kina czy teatru, wejściówki na basen lub zajęcia fitness – to tylko kilka propozycji z szerokiego wachlarza świadczeń pozapłacowych oferowanych w systemach kafeteryjnych. Trudność motywacji pozapłacowej polega na tym, że trzeba wiedzieć jakie rozwiązania zaoferować poszczególnym osobom, by mieć zmotywowanych i zaangażowanych pracowników, a w konsekwencji realizować cele biznesowe, jakie stoją przed organizacją.
Każdemu według potrzeb
System kafeteryjny to popularne ostatnio wśród polskich firm rozwiązanie. Oprócz stałej miesięcznej pensji, pracownik w ramach określonego limitu ma możliwość wyboru jednego spośród wielu dodatkowych świadczeń pozapłacowych. W praktyce system kafeteryjny można porównać do oferty kawiarni, w której każdy klient może wybrać, w identycznej cenie, inny zestaw – na przykład kawę z lodami lub sok z deserem czy herbatę z ciastkiem – w zależności od upodobań, preferencji i ochoty. W kafeteryjnych systemach wynagrodzeń pracownik wybiera konkretną usługę lub świadczenie, do wysokości przyznanego limitu. Sam najlepiej wie czego potrzebuje i co sprawi mu największą radość czy satysfakcję.
– Motywacja jest kluczem do sukcesu każdej organizacji. Nie można jej narzucić. Buduje się ją dzień po dniu, biorąc pod uwagę zdolności i potrzeby każdego człowieka, doceniając jednocześnie wysiłek całego zespołu. – przekonuje Magdalena Słomczewska, senior product manager w Sodexo Motivation Solutions. – W systemie kafeteryjnym kluczowy jest dobór zróżnicowanych benefitów. Przy wyborze powinniśmy brać pod uwagę między innymi: wiek, sytuację materialną i rodzinną, cechy osobowościowe, płeć czy zainteresowania pracowników. Warto podkreślić, że to co odpowiednie dla 27 letniej mamy, która wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim, niekoniecznie zadowoli 45 letniego księgowego, pasjonującego się modelarstwem – wyjaśnia Słomczewska.
Doświadczenia polskich pracodawców
Kafeteryjny system wynagrodzeń realizowany przez polskie przedsiębiorstwa został zaczerpnięty z wzorców firm zachodnich. Ponoć jest nie tylko skutecznym, ale i wygodnym narzędziem, które pozwala również pracodawcy czerpać korzyści z tego rozwiązania. Firma przy takich benefitach jak bon podarunkowy czy kupon kulturalno–rekreacyjny może nie tylko precyzyjne zaplanować wydatki w budżecie, ale skorzystać również z tego, że pracownicy, dbając o zdrowie, utrzymują lepszą kondycję fizyczną i psychiczną, co z kolei przekłada się na ich bardziej efektywną pracę.
Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Sodexo Motivation Solutions najbardziej popularnym sposobem dodatkowego nagradzania pracowników jest dofinansowanie wypoczynku. To rozwiązanie w 2009 roku oferowało 56% firm. Pracodawcy 51% polskich przedsiębiorstw część budżetów na świadczenia motywacyjne przeznaczyli w ubiegłym roku również na zapomogi i świadczenia pieniężne (losowe i okolicznościowe). Wśród oferowanych benefitów znalazły się paczki świąteczne (44%), przekazywane zazwyczaj dzieciom z okazji Dnia Dziecka lub Gwiazdki oraz preferencyjne pożyczki (42%). Na dodatkowe szkolenia i kursy językowe zdecydowało się 42% firm.
W 40% badanych firm do pracowników systematycznie trafiały kupony podarunkowe oraz kulturalno-rekreacyjne. Były one nieodłącznym elementem systemów kafeteryjnych. Takie rozwiązanie najczęściej wykorzystywały przedsiębiorstwa państwowe i firmy z kapitałem zagranicznym. W kilkunastu tysiącach firm kupony wykorzystywano, jako tradycyjny podarunek z okazji świąt bądź premię uznaniową, przy czym większość pracodawców przekazywała pracownikom kupony w ramach systemów kafeteryjnych.
– Niewątpliwym atutem kafeteryjnego systemu wynagrodzeń jest gwarancja satysfakcji pracownika – sam wybiera usługi czy świadczenia, które w danym momencie są mu potrzebne. Na przykład osoba, która otrzyma kupon podarunkowy korzysta nie tylko z przywileju wyboru, ale także z możliwości podjęcia decyzji na co przeznaczy otrzymany kupon oraz gdzie i kiedy go zrealizuje – dodaje Słomczewska.
Specjaliści podkreślają, że świadczenia motywacyjne – zarówno płacowe jak i pozapłacowe – z roku na rok stają się coraz ważniejsze nie tylko dla osób już pracujących, ale również dla poszukujących pracy.
Kafeteria dobra dla wszystkich
Każdy pracodawca chce zatrudniać najlepszych ludzi i zwiększać ich lojalność, ponieważ im większa motywacja pracowników tym większa ich efektywność. Natomiast pracownicy oczekują ciągłej poprawy warunków pracy i zróżnicowanych form motywacji. Kafeteryjne systemy wynagrodzeń doskonale łączą możliwości pracodawcy (ograniczenia budżetowe, konieczność zapewnienia rozbudowanej listy różnorodnych świadczeń) i oczekiwania pracownika (indywidualna, szyta na miarę oferta motywatorów). Ponadto elastyczność proponowanych rozwiązań umożliwia szybkie dostosowanie się do zmian na rynku pracy. Przejrzystość zasad w konstruowaniu i korzystaniu z systemów kafeteryjnych czynią ofertę atrakcyjną, a pracodawca jest postrzegany jako nowoczesny, przyjazny pracownikom i nastawiony na realizację ich potrzeb, co przekłada się na budowanie pozytywnych relacji pomiędzy firmą a pracownikiem.
* Informacja o badaniu:
Badanie przeprowadzone przez ARC Rynek i Opinia metodą CATI (wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych) w grudniu 2009 na próbie N=902 respondentów – osób odpowiedzialnych w firmach i instytucjach za przyznawanie pracownikom benefitów pozapłacowych.